MELLORAR O ENFOQUE
A preocupación polo enfoque das fotos é unha gripe típica
do usuario avanzado, en especial despois de decidirse a mercar unha cámara
dixital cara. Esperamos ver a calidade dos medios en fotos más nítidas,
pero estas melloras non veñen axiña porque o control sobre a
nitidez non é algo intuitivo nin inmediato. Hai que chegar a el por
medio da práctica diaria.
A nitidez é a boa discriminación visual das formas
e os detalles. Moitas cousas influen nela: factores externos como a cantidade
e calidade da luz, a xeometría dos obxectos, a distancia e a cor; factores
internos debidos ao funcionamiento do noso sistema visual, e factores tecnolóxicos
como a pureza e xeometría dos lentes dun obxectivo, o diafragma, a
película ou o sensor e -xa que logo- os filtros interpostos ou o procesamento
automático do sinal.
Neste artigo obviaremos temas que non dependen do usuario, como
a calibración de cámaras e obxectivos, e mencionaremos só
a importancia de tomar aquelas decisións que aproveiten as posibilidades
do noso equipo. Referímonos a aspectos como a velocidade, o diafragma,
o uso do trípode, cálculos sobre a profundidade de campo, a
distancia hiperfocal… Sen prescindir de detalles íntimamente
relacionados coa fotografía dixital: a non aplicación dos preaxustes
altos ou a captura en RAW, opcións que nos permiten un maior control
no postproceso.
Contraste local versus contraste global
Centrémonos na mellora dixital do enfoque, lembrando que o mellor retoque
é unha boa toma e que o enfoque non é necesariamente un parámetro
de calidade da imaxe. A nitidez local, que se manifesta na medida en que distinguimos
con craridade os contornos, en especial a fronteira figura-fondo, e a presencia
de detalles pequenos, non sempre favorece o contraste zonal preciso para unha
boa visión do volume e a profundidade a nivel global.
Isto tíñano moi craro os fotógrafos pictorialistas,
que utilizaban tanto técnicas de enfoque como de suavizado para que
o contraste nas siluetas non distraese a visión de conxunto.
Ademáis de filtros e vaselinas, a famosa técnica
da máscara de enfoque consistía -nunha das suas variantes- en
desenfocar lixeramente o negativo durante unha pequena parte do tempo de exposición.
Facíase naquelas tomas que se consideraban excesivamente detalladas,
coa intención de reforzar máis o contraste zonal.
No retoque dixital a máscara de enfoque busca tamén
controlar en qué medida o contraste debe aumentar en toda a imaxe ou
somente nas siluetas. Trátase dun filtrado sofisticado que combina
algoritmos de detección de bordos cun tamaño de máscara
axustable, pero tamén moi potente, polo que é importante non
pasarse moito do axuste óptimo.
Parámetros da máscara de enfoque
Na sua versión común, tal como se presenta en Photoshop, a máscara
de enfoque manéxase con tres reguladores: cantidade, radio e umbral.
O que fai a máscara é aumentar o contraste en zonas fronteirizas,
é dicir, escurece as sombras e acarara as luces na medida en que haxa
píxeles próximos de signo contrario.
Cantidade regula o alcance da variación nos valores tonais.
Radio establece o tamaño da máscara de convolución, é
dicir, ata qué distancia se comparan os valores. Umbral, por último,
fixa a diferencia mínima para considerar un píxel próximo
diferente do píxel de referencia.
Deducir isto é sinxelo. O complicado é decidir
a combinación óptima en cada situación. O regulador de
umbral é crucial para "localizar" o contraste engadido, e
vai en sentido oposto aos outros dous.
Un umbral equivalente a 0 aplica o filtro a toda a imaxe, mentras
que un umbral alto limita a acción aos bordos. O valor Cantidade afecta
á amplitude tonal do cambio, mentras que Radio afecta á espacial,
ao ancho da franxa acentuada arredor dos bordos, e pode causar halos molestos.
O axuste fino do filtro implica baixar a cantidade cando se sube o radio,
e viceversa.
Para os que prefiren a rapidez á flexibilidade, existen
outros filtros de enfoque que realmente son axustes preestablecidos da mesma
ferramenta. Nas miñas probas, aínda que non foron exhaustivas,
averiguei que o comando Enfocar de Photoshop equivale aproximadamente a unha
máscara de enfoque con valores 120-0,5-0. Enfocar máis, por
outra banda, da un resultado semellante aos valores 360-0,5-2, e Enfocar bordos
a 140-0,5-7 (nótese o umbral alto deste último).
Tamén constatei unha conclusión lóxica,
dadas as variables que influen nos cálculos: a máscara de enfoque
compórtase mellor canto máis marxe e datos teña para
operar. Por este motivo, recomendo aplicala sempre en 16 bits e previamente
a calquera remostraxe que vaia reducir drásticamente o número
de píxeles.
Estratexias
Imos dar unhas referencias máis concretas de uso. Hai moitas opinións
e receitas particulares, así que tratei de seleccionar uns poucos exemplos
o suficientemente diferentes e representativos das opcións que se adoitan
recomendar.
Partimos dun orixinal típico que non presenta problemas
graves pero pide a berros un pouco máis de definición. No intento
A, aplicouse a máscara de enfoque cuns valores que, por tanteo, semellaban
apropiados: cantidade 200, radio 0,7 e umbral 2.
|
|
Imaxe
orixinal, con formas ben definidas pero bordos moi suaves. |
A.
Máscara de enfoque valores 200-0,7-2. |
Os inconvenientes típicos que apresenta este filtro son:
alteración da cor, bordos excesivamente marcados, halos, aumento do
ruido e aplanamento dos volumes. A alteración da cor soluciónase
convertindo a modo LAB e enfocando a canle L, ou ben en RGB, cunha transición
inmediata ao modo Luminosidade.
Como alternativa á máscara, un coñecido divulgador de
técnicas de Photoshop recomenda inverter unha capa duplicada e aplicarlle
o filtro Paso alto con radio 10, axustando a opacidade. É o que se
fixo no exemplo B, pero tende a dar siluetas menos definidas e aplana os volumes.
En C temos unha solución rápida para evitar os
halos. Como son moito máis molestos nas zonas craras arredor de detalles
escuros, aplícase a máscara e a continuación unha transición
a modo Escurecer ou a Multiplicar. Elimina os halos brancos, produce bos silueteados,
volumes e profundidade, pero escurece globalmente a imaxe, o que nalgúns
casos pode ser un inconveniente.
No exemplo C, a máscara aplicouse con valores 300-0,7-5,
realizando despois unha transición a modo Multiplicar con porcentaxe
do 75%. Logo tratouse de compensar o escurecemento axustando os tonos medios
coa ferramenta Niveis (gamma 1,20).
|
|
B.
Enfoque co filtro Paso alto. |
C.
Enfoque con transición a modo Multiplicar e compensada con Niveis. |
Outras estratexias máis avanzadas ilústranse
a continuación. A opción D é a miña predilecta:
unha versión simplificada dunha acción que atopei na rede e
da que lamentablemente descoñezo o autor.
Consiste en facer unha máscara de luminancia: pásase a foto
ao modo LAB, cópiase o contido da canle L e pégase nunha canle
nova. Logo invírtese esta última e coa ferramenta Niveis recórtase
o negro de saída ao valor 20. Despois cárgase como selección
e aplícase a máscara de enfoque con valores 500-0,7-5.
A técnica D actúa moito máis nas sombras
que nas luces, así que non produce halos. A nitidez e o reforzo das
formas, por outra banda, son do mellor. O único pero é que resulta
pouco eficaz cando hai ruido.
|
|
D.
Enfoque sobre selección de luminosidade. |
E.
Filtro con doble máscara
e valores 200-0,7-2. |
O proceso E é máis complexo. Segue os principais
pasos dunha acción de Paul Bleicher, aínda que circulan outras
semellantes pola rede.
Comezamos reforzando a imaxe co filtro Paso alto, pero o máis importante
é crear unha máscara para dous duplicados da capa.
A máscara faise a partir dunha copia da canle roxa realzada
(ben replicándoa e fundíndoa en superpoñer ao 50%, ben
co mesturador de canles en monocromo 100-0-0%), filtrada con Detectar bordos,
invertida, acrarada con niveis e suavemente desenfocada. As duas réplicas
do orixinal con esta máscara de visibilidade colócanse unha
en modo Escurecer ao 50% e outra en modo Aclarar ao 20%.
O resultado non produce ruido, halos nin alteración da
cor. Na definición de formas, nembargantes, o exemplo D resulta moito
máis sinxelo e igual de eficaz.
|